Jak inwestować w obligacje skarbowe? Czy to bezpieczne inwestycje?

W czasach, gdy inflacja zjada oszczędności, a rynki akcji bywają nieprzewidywalne, coraz więcej osób poszukuje bezpiecznych i stabilnych form inwestowania. Obligacje skarbowe, emitowane przez państwo, jawią się jako atrakcyjna alternatywa dla lokat bankowych czy funduszy inwestycyjnych. W tym artykule przyjrzymy się bliżej temu instrumentowi finansowemu, omawiając rodzaje obligacji skarbowych dostępnych w Polsce, sposoby inwestowania w nie oraz porównując je z zagranicznymi odpowiednikami.

Czym są obligacje skarbowe?

Obligacje skarbowe to papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa w celu pozyskania kapitału na finansowanie swoich wydatków. Kupując obligację, pożyczamy państwu pieniądze na określony czas, a w zamian otrzymujemy odsetki oraz gwarancję zwrotu zainwestowanego kapitału w terminie zapadalności obligacji. Obligacje skarbowe uznawane są za jedną z najbezpieczniejszych form inwestycji, ze względu na minimalne ryzyko niewypłacalności emitenta, czyli państwa. Należy jednak pamiętać, że obligacje skarbowe, mimo iż relatywnie bezpieczne, wciąż niosą ze sobą pewne ryzyko, takie jak ryzyko stopy procentowej i ryzyko inflacji.

Rodzaje obligacji skarbowych w Polsce

Ministerstwo Finansów oferuje szeroki wachlarz obligacji skarbowych, dostosowanych do różnych potrzeb i preferencji inwestorów. Wartość nominalna jednej obligacji detalicznej to 100 zł, co sprawia, że inwestowanie w obligacje skarbowe jest dostępne dla szerokiego grona odbiorców. Wśród dostępnych obligacji wyróżniamy:

• Obligacje 3-miesięczne (OTS): o stałym oprocentowaniu, idealne dla osób poszukujących krótkoterminowej inwestycji.
• Obligacje roczne (ROR): o zmiennym oprocentowaniu, uzależnionym od stopy referencyjnej NBP.
• Obligacje 2-letnie (DOR): o zmiennym oprocentowaniu, również oparte na stopie referencyjnej NBP⁵.
• Obligacje 3-letnie (TOS): o stałym oprocentowaniu, oferujące przewidywalny zysk.
• Obligacje 4-letnie (COI): indeksowane inflacją, chroniące oszczędności przed utratą wartości, jednak mogące dawać niższe zyski w środowisku niskiej inflacji w porównaniu z obligacjami o stałym oprocentowaniu.
• Obligacje 10-letnie (EDO): emerytalne, również indeksowane inflacją, przeznaczone dla osób planujących długoterminowe oszczędzanie.
• Obligacje rodzinne 6-letnie (ROS) i 12-letnie (ROD): indeksowane inflacją, dedykowane beneficjentom programu „Rodzina 800+”.

Oprocentowanie obligacji skarbowych

Oprocentowanie obligacji skarbowych jest zróżnicowane i zależy od rodzaju obligacji. Obligacje stałoprocentowe (OTS, TOS) oferują stałe oprocentowanie przez cały okres inwestycji. Obligacje zmiennoprocentowe (ROR, DOR) oparte są na stopie referencyjnej NBP, co oznacza, że ich oprocentowanie może się zmieniać co miesiąc. Obligacje indeksowane inflacją (COI, EDO, ROS, ROD) gwarantują oprocentowanie równe inflacji powiększonej o marżę, co chroni oszczędności przed utratą wartości w okresach wysokiej inflacji.

W lutym 2025 roku oprocentowanie obligacji skarbowych przedstawia się następująco:

W ostatnich miesiącach obserwuje się tendencję spadkową w oprocentowaniu obligacji skarbowych. Ministerstwo Finansów dostosowuje oprocentowanie obligacji detalicznych do zmian zachodzących na rynku finansowym, w tym do decyzji Rady Polityki Pieniężnej w zakresie stóp procentowych. Przykładowo, w listopadzie 2023 roku oprocentowanie popularnych obligacji COI zostało zmniejszone o 0,25 pkt proc., a w kolejnych miesiącach nastąpiły dalsze obniżki.

Terminy zapadalności

Obligacje skarbowe emitowane są na różne okresy, od 3 miesięcy do 12 lat. Termin zapadalności to data, w której Skarb Państwa zwraca nam zainwestowany kapitał wraz z należnymi odsetkami. Przykładowo, obligacje 3-miesięczne (OTS0525) zostaną wykupione w maju 2025 roku, a obligacje 12-letnie (ROD0237) w lutym 2037 roku. Warto jednak pamiętać, że istnieje możliwość wcześniejszego wykupu obligacji. Wiąże się to jednak z opłatą, która różni się w zależności od rodzaju obligacji.

Polskie obligacje skarbowe a zagraniczne

W porównaniu z obligacjami skarbowymi emitowanymi przez inne kraje, polskie obligacje oferują zazwyczaj wyższe oprocentowanie. Wynika to z wyższego ryzyka związanego z inwestowaniem w polską gospodarkę w porównaniu do gospodarek krajów o stabilniejszej sytuacji ekonomicznej, takich jak Niemcy czy Stany Zjednoczone. Jednakże, warto pamiętać, że inwestowanie w zagraniczne obligacje wiąże się z ryzykiem walutowym, zwłaszcza w przypadku obligacji denominowanych w dolarach amerykańskich. Zmienność kursu walutowego może zarówno zwiększyć zyski, jak i powodować straty.

Po zapoznaniu się z różnicami między polskimi a zagranicznymi obligacjami skarbowymi, warto dowiedzieć się, gdzie można je nabyć.

Gdzie inwestować w obligacje skarbowe?

Obligacje skarbowe można nabyć za pośrednictwem różnych instytucji finansowych:

• Banki: PKO BP i Pekao S.A. oferują obligacje skarbowe w swoich oddziałach, a także za pośrednictwem platform internetowych.
• Platformy internetowe: Ministerstwo Finansów udostępnia platformę obligacjeskarbowe.pl, na której można kupić wszystkie rodzaje obligacji online.
• Domy maklerskie: oferują dostęp do rynku Catalyst na Giełdzie Papierów Wartościowych, gdzie można handlować obligacjami skarbowymi na rynku wtórnym. Zakupy hurtowe na rynku wtórnym odbywają się za pośrednictwem specjalnych platform do handlu obligacjami, poprzez rynek Catalyst na Giełdzie Papierów Wartościowych lub poprzez bezpośrednie transakcje kupna-sprzedaży (rynek OTC).
• Fundusze inwestycyjne: niektóre fundusze, np. Caspar Obligacji, specjalizują się w inwestowaniu w obligacje skarbowe.

Ministerstwo Finansów cyklicznie organizuje „Letnią Promocję”, która oferuje preferencyjne warunki zamiany obligacji oszczędnościowych. W ramach promocji, obligacje z nowej oferty można nabyć w drodze zamiany innych obligacji (które w tym miesiącu wygasną) po obniżonej cenie. Przykładowo, w czerwcu 2024 roku za obligacje 10-letnie trzeba było zapłacić 99,40 zł, a za 4-letnie 99,50 zł.

Obligacje skarbowe a emerytura

Osoby planujące długoterminowe oszczędzanie na emeryturę powinny rozważyć konta emerytalne IKE-Obligacje i IKZE-Obligacje. W ramach takich kont możliwe jest inwestowanie w obligacje skarbowe z jednoczesnym korzystaniem z przywilejów podatkowych.

Opinie ekspertów

Eksperci zwracają uwagę na rosnącą popularność obligacji skarbowych wśród polskich inwestorów. W 2024 roku Polacy posiadali rekordowy udział w wartości czynnych obligacji wyemitowanych przez Skarb Państwa. Wysokie oprocentowanie obligacji skarbowych, zwłaszcza w porównaniu z lokatami bankowymi, przyciąga osoby poszukujące bezpiecznych i rentownych form inwestowania. Jednocześnie, eksperci wskazują na czynniki, które mogą wpływać na oprocentowanie obligacji w przyszłości, takie jak zmiany stóp procentowych NBP czy sytuacja na rynkach finansowych.

Kalendarz przetargów obligacji skarbowych

Ministerstwo Finansów publikuje kalendarz przetargów skarbowych papierów wartościowych, w którym można znaleźć informacje o datach sprzedaży i zamiany obligacji. Kalendarz uwzględnia harmonogram posiedzeń Rady Polityki Pieniężnej oraz terminy zapadalności obligacji.

Podsumowanie

Obligacje skarbowe to bezpieczna i atrakcyjna forma inwestowania, dostępna dla szerokiego grona odbiorców. Różnorodność dostępnych rodzajów obligacji pozwala na dopasowanie inwestycji do indywidualnych potrzeb i preferencji. Inwestując w obligacje skarbowe, wspieramy finanse państwa i zabezpieczamy swoje oszczędności przed inflacją. Obligacje skarbowe charakteryzują się niskim ryzykiem niewypłacalności emitenta, co czyni je odpowiednim wyborem dla inwestorów unikających ryzyka lub dążących do ochrony kapitału. Jednakże, należy pamiętać o ryzyku stopy procentowej i inflacji, które mogą wpływać na zyski z inwestycji.

Inwestorzy z długoterminowym horyzontem inwestycyjnym, poszukujący ochrony przed inflacją, powinni rozważyć obligacje EDO lub ROD. Osoby z krótkoterminowymi celami mogą preferować obligacje OTS. Warto również zwrócić uwagę na konta emerytalne IKE-Obligacje i IKZE-Obligacje, które oferują korzyści podatkowe.

Zachęcamy do zapoznania się z ofertą obligacji skarbowych na stronie Ministerstwa Finansów oraz do kontaktu z doradcami finansowymi, którzy pomogą w wyborze odpowiedniego rodzaju obligacji.

Również warte uwagi:

Jak inwestować w złoto: fizyczne czy ETF? Jak inwestować w akcje? Poradnik dla początkująch Jak inwestować w fundusze inwestycyjne? Jak inwestować w nieruchomości: od kupna mieszkania po REIT-y